Europalia India Bozar: ‘India Belichaamd’

‘Yoga, ayurveda, kama sutra… : geen enkele beschaving die het lichaam op zo’n fascinerende manier benadert als India. India belichaamd brengt je van de dood naar de (weder)geboorte, verhaalt over lotsbestemmende en menselijke krachten, over zowel verlangen en verleiding als ascese. Laat je vervoeren door de – vaak nooit eerder getoonde – meesterwerken uit het prestigieuze National Museum van India, maar ook uit oude tempels, kleine afgelegen musea en koninklijke collecties.’

In werkelijkheid dekt de titel de inhoud van deze Europalia-tentoonstelling helemaal niet. Die zou eerder moeten luiden: ‘India Vergeestelijkt’.

Het publiek wordt subtiel gelokt met geafficheerde beloftes van fameuze erotiek uit de Indische kunst, maar die beelden zijn zeer beperkt in aantal en omvang.

Andere heikele punten van de Indische kunst en cultuur worden evenmin ontsluierd. Wel veel verhalen op de audiogids ( een amateuristisch apparaatje waarbij het drukken op de knoppen met veel moeite cijfers op het scherm tovert) over de ingewikkelde goden wereld, maar met veel te weinig systematiek over de verschillende grote Hindoe stromingen, Jainisme, Boeddhisme. Bovenal vind je er nauwelijks een woord over de islam, terwijl de aandachtige bezoeker de invloed van deze religie en cultuur vanuit Perzië van alle uitgestalde tekeningen en schilderwerken van de heersende klasse ziet spatten. Een van de oorzaken van de splitsing van het grote rijk na het einde van de Britse kolonisatie had precies te maken met het Hindu nationalisme dat eindelijk na dik duizend jaar zijn kans schoon zag om onder de invloed van de islamitische heersers uit te komen. Miljoenen mensenlevens werden geofferd bij de religieuze zuivering van Pakistan ( toen nog West en Oost) en India.

De enorme godenwereld lijkt wel een Indische monadenleer die kost wat kost de ondraaglijke lichtheid van het gepropageerde wereldbeeld moet ondersteunen om erger te voorkomen.

Er is ook nergens een overzichtskaart waar de herkomst van de soms mooie, soms verrassende maar vaak ook erg kitscherige kunstwerken geografisch gesitueerd wordt. India is een ‘subcontinent’ en groter dan Europa, niet alleen naar bevolking, maar ook naar talen en culturen. Van al die verschillen vind je erg weinig terug in de tentoonstelling die een ode moet zijn aan de unificerende Hindu ideologie.

De laatste zaal over de muziek en erotiek heeft het mooiste te bieden. De filmpjes over dansscholen voor kinderen en allerlei gebruiken uit de Indira Gandhi  National Centre for the Arts http://ignca.nic.in/ leveren eerder toeristische lemma’s dan verhelderende beelden.

De evenzeer cultureel en religieus gewortelde kastensystemen worden in ‘India Belichaamd’ even vrolijk vergeten.

Al bij al een matige ‘top’-tentoonstelling voor Europalia 2013.