Ine Roox, De schaduwkant van een zonovergoten land

55. Vaak heb ik mij de vraag gesteld hoe het mogelijk is dat een maffialid zichzelf omschrijft als een overtuigde katholiek’, zegt de Siciliaanse oud-magistraat, zelf een praktiserende katholiek. ‘Ooit heb ik het ook gevraagd aan een maffioso, die ons net een honderdtal moorden had opgebiecht. Met een uitgestreken gezicht antwoordde hij: “Meneer de rechter, ik zweer u op het hoofd van mijn kinderen dat ik nooit heb gemoord vanuit persoonlijk belang, maar dat ik altijd daartoe eerst de opdracht had gekregen.” Voor mij staat het buiten kijf dat vulgaire maffiamoordenaars in Italië sociale erkenning hebben gekregen als “mannen van eer” die je moet respecteren, precies omdat de Kerk hen in het verleden heeft gelegitimeerd. Stilzwijgend heeft deze Kerk het vertikt om maffiageweld te veroordelen – ook al verwerpt de leer van Christus juist elke vorm van geweld.’ Pietro Grasso beschuldigt de Kerk van een jarenlange, stilzwijgende medeplichtigheid aan het fenomeen maffia, en aan de sociale aanvaarding ervan. Hij verwijst daarbij naar religieuze processies die volledig zijn gefinancierd door maffialeden, en naar de pastoor die uit dankbaarheid met zijn processie halt houdt onder het balkon van de lokale maffiabaas. ‘Waarom’, vraagt Grasso zich kwaad af, ‘heeft de Kerk zo lang aan haar functie om als een moreel kompas te dienen verzaakt, door maffialeden en hun kinderen met alle egards de katholieke sacramenten toe te dienen? Waarom al die maffiahuwelijken, -begrafenissen en -doopsels? In plaats van de maffialeden juist openlijk de deur te wijzen, desnoods te excommuniceren, hen uit de geloofsgemeenschap te bannen, weigert de katholieke Kerk wél de sacramenten aan wie gescheiden is of aan wie zelfmoord heeft gepleegd. Tegelijk spreekt de Kerk zich ook resoluut uit tegen de voorstanders van abortus en van euthanasie, in naam van een zogenaamd recht op leven dat maffialeden elke dag opnieuw met de voeten treden!’

270. In de boutade ‘In Italië is een vrouw ofwel de maagd Maria, ofwel een hoer’ schuilt een kern van waarheid. Het beeld van de vrouw in de Italiaanse media – een sexy stoeipoes die verder mag zwijgen – strookt niet helemaal met de sociale realiteit. Italiaanse vrouwen hebben geen politieke, maar wel een andere, verborgen macht. Italië is het land van de mammoni, volwassen mannen die moederskindjes blijven en hun moeder een leven lang zullen verafgoden. Kleine jongetjes worden in Italië rot verwend. Later leidt dat tot een ambigue relatie tussen moeder en zoon, waarvan de toekomstige echtgenote het slachtoffer zal zijn. Zij komt in een ongelijke concurrentiestrijd terecht met la mamma, een strijd die ze van haar leven niet zal kunnen winnen. Voor de Italiaanse man zijn er twee categorieën van vrouwen: eerst en vooral heb je zijn mamma, als de verpersoonlijking van de Heilige Maagd, en dan zijn er nog alle andere vrouwen. Dat nergens anders dan in katholiek Italië de Madonnacultus zo sterk is, kan geen toeval zijn.
In dat oerkatholieke Italië blijven seks en erotiek verboden terrein, want eigenlijk is het toch maar een beetje vies. Italianen zijn er wel op belust, maar het is ook zondig. Die overdaad aan bloot op tv is dus een beetje als gluren door het sleutelgat. Krachtig naakt kan Italië niet aan: een Italiaanse theatervoorstelling die in het Schotse Edinburgh ettelijke prijzen wegkaapte, werd in de Italiaanse pers slechts kort vermeld, en geen enkel theater durfde het aan het stuk te programmeren. De reden: het vrouwelijke hoofdpersonage houdt een lange monoloog, en is daarbij helemaal naakt.

275. In 2012 kwamen in Italië meer dan honderd vrouwen bij geweld om het leven. Halfweg 2013, in augustus, stond de teller van het aantal vermoorde vrouwen in Italië al op meer dan tachtig. Veruit de meeste slachtoffers werden omgebracht door een vriendje, echtgenoot of ex-partner, en veel van die vrouwen hadden de politie voor de fatale afloop laten weten dat ze werden lastig gevallen. De trieste balans is dat tussen 2000 en 2012 in Italië 2200 vrouwen zijn vermoord, en dat twee derde van die vrouwen is vermoord door hun partner of door een ex. In het land van mooie vrouwen en van dolce vita wordt volgens die cijfers ongeveer om de twee dagen een vrouw van het leven beroofd. Volgens een onderzoek door het Italiaanse bureau voor statistiek in 2007 naar mishandeling van vrouwen en seksueel geweld tegen hen, binnen en buiten de familiale context, worden 6,7 miljoen Italiaanse vrouwen tijdens hun leven het slachtoffer van fysiek geweld. In zowat alle rapporten – Italiaans of internationaal – scoort Italië bijzonder slecht wat vrouwonvriendelijkheid en geweld tegen vrouwen betreft. In een rapport van de Verenigde Naties uit 2012 wordt huiselijk geweld de ‘meest voorkomende vorm van geweld in Italië’ genoemd. Maar Italië is zich nog niet bewust van de omvang van dit probleem. Sommigen leggen zelfs een rechtstreeks verband tussen geweld tegen vrouwen en hun pogingen tot emancipatie.