Edgar Reitz ‘Die andere Heimat: Chronik einer Sehnsuch’
In 2013 verscheen ‘Die andere Heimat: Chronik einer Sehnsuch’.
Een diep gravende proloog naar de wortels van de scheiding tussen oud en nieuw in de eerste helft van de 19 de eeuw.
Na de passage van Napoleon en de Napoleontische oorlogen, de mislukte oogsten en de honger na de Tambora Vulkaanexplosie op10 april 1815 met het jaar zonder zomer 1816, veranderde de economische en politieke situatie in de Hunsrück. Mede door de officiële oproepen tot emigratie door de Braziliaanse Keizer Pedro II en zijn moeder, een dochter van keizerin Maria Theresia van Oostenrijk, trokken veel Duitsers uit de streek naar Brazilië. Het bestaande gelijkgeboorterecht in deze regio leidde tot dermate kleine boerderijen dat niemand er nog goed van kon overleven.
In die periode kwamen in Europa grote emigratiestromen op gang. Tot 1880 wellicht een kleine dertig miljoen. Vooral na de mislukte revolutie van 1848 trokken vele Duitsers naar de nieuwe wereld. Onder hen velen uit de Hunsrück die in Brazilië hun geluk probeerden, vooral in het zuiden.
Edgard Reitz weet hier de betekenis van heimat en migratie te verhelderen, ontdaan van de platitudes die deze terminologie niet alleen in Duitsland nog steeds moet verdragen.
Het verhaal steunt op de wedijver tussen twee broers – vergelijkbaar met die tussen Reitz’ zelf en zijn broer wetenschapper — wat het geheel een epische dimensie geeft.
Reitz verweeft het verlangen naar kennis, nieuwsgierigheid, literatuur, stoommachines, verliefdheid en onderlinge naijver tot een spannende en bevrijdende ontwikkeling in de Hunsrück: aangeraakt door de dromen van de wereld erbuiten.
Vier uur zwart wit met sterk gekleurde emoties behandelen de geschiedenis die vooraf ging aan de Heimat van de XX ste eeuw. Niet alleen in Duitsland.
In de Hunsrück is een toeristische sector op gang gekomen om de liefhebbers – nu ook uit Brazilië van dienst te zijn. Het Heimat feuilleton hakt er ook daar fors in. Na Nederland-Vlaanderen, nu ook Engeland. De toelichting bordjes bij de huizen uit het filmdecor in Gehlweiler zijn voorlopig nog in het Duits, Nederlands en Engels. Ook de Fransen blijken Heimat intussen te kennen.
Mijn eerste confrontatie met de grafstenen van het de begraafplaats bij de Nunkirche in Sargenroth was enigszins beklemmend. Hier lagen onder verzorgde perken met duidelijke stenen de vele figuren uit de Heimat die gestorven waren.
Gelukkig had iemand er met tape een kaartje bijgeplakt over welke scene het zijn welk deel van heimat ging.
Maar dan nog is het erg onwezenlijk om echte graven van filmfiguren te treffen tussen echte graven van mensen die echt geleefd hebben. Meer nog op verschillende plaatsen zijn de huizen herkenbaar die als decor of interieur gebruikt werden.
Voor ‘Die andere Heimat’ is dit waarlijk verbluffend in Gehlweiler waar met decormateriaal het hele dorp herbouwd werd gedurende het jaar van de filmopname. Het is een zoeken en herkennen aan de hand van de mooie fotopanelen. Maar een roset-venster in de Schabbachkerk als filmisch decor functioneert vandaag nog met een knipoog op de gevel van een echte boerenschuur.
De toppers zijn het Hunsrückmuseum in Simmern, het Dämgen Haus Drehort in Gehlweiler met Heribert als gids en tot slot het Günderode Filmhaus.
Er blijkt niet alleen bij mij een behoefte om de fictieve plaatsen, huizen, straten, bruggen te bezoeken die in de film als decor gebuikt werden. De Heimat brengt een verhaal dat herkenbaar is, voor heel Europa. Historisch en dramatisch, omdat het universeel is en blijft.
Edgar Reitz: »Man kann Heimat nicht einfach vorfinden. Man muss sie wie die Liebe und alle anderen menschlichen Werte erwerben.«
Edgar Reitz, Alle Realitäten, die wir schaffen, fangen im Kopf an!
Hermann: »Clarissa, unser Haus wartet auf dich. Es hat Sehnsucht. Wie ein Hund.« (HEIMAT 3, »Die Erben« 1997, Teil 5)
Idealer Ausgangspunkt Ihrer Wege in die HEIMAT kann das Hunsrück-Museum in Simmern sein. Die dortige Dauerausstellung zu Edgar Reitz, seinem Filmschaffen und den Filmzyklen stimmt Sie auf HEIMAT ein
http://www.heimat-fanpage.de/
Klik om toegang te krijgen tot Wege%20durch%20die%20Heimat%20Flyer.pdf
