De Standaard, 28/10/2005 – Opinie en Analyse
 
De Vakbonden zijn aan zet.
 
 

MEDEDOGEN ontbreekt bij de regeringspartijen in dit land en dat zal hen zuur opbreken. De kiezer is zijn vertrouwen kwijt in een beleid dat triomfantelijk een rommelig ‘generatiepact’
en een gekunstelde begroting over de hoofden van de bevolking uitstrooit: we leven te lang
 en kosten te veel, dus moeten we langer blijven werken, willen we nog enig pensioen kunnen
beuren. De jongerenwerkloosheid blijft schrijnend hoog en ‘duurzaam ondernemen’
verliest verder aan betekenis.

De vakbonden — tot op heden de enige woordvoerders van de woede en wanhoop —
zijn nu aan zet: een nieuwe politieke partij moet een alternatief bieden.
Het moet economen en politici toch stilaan beginnen te dagen dat de sterke punten van
een grondstofarme regio niet liggen in productiviteit — al behoort die in Vlaanderen tot
de hoogste ter wereld — noch in de grijze massa van een kleine elite, maar wel in de humus,
de basis, het sociaal weefsel van zo’n maatschappij. Onafhankelijke studies hebben herhaaldelijk aangetoond dat een maatschappij met een goede sociale zekerheid veel creatiever, productiever en veiliger is dan een regio zonder sociaalvangnet, waar pensioen- en
ziekteverzekering een individuele verantwoordelijkheid is en waar solidariteit beperkt
blijft tot een handelsovereenkomst.

Beweren dat onze mensen, ouderen en jongeren, niet meer willen werken omdat ze
te graag in de hangmat van de sociale voorzieningen liggen te genieten van de solidariteit is
nogal goedkoop, wanneer werkgelegenheid voortdurend verplaatst wordt naar lagelonenlanden. ‘Duurzaam ondernemen’ vooronderstelt wederzijds respect,
voor de ondernemer die risico’s wil en moet nemen, maar ook voor de werknemers
die eraan mee willen helpen. Een economisch succesvolle onderneming die het langer
uithoudt dan de tijd van een beurshype, heeft geen kans als ze medewerkers behandelt als
gebruiksvoorwerpen, objecten die je weggooit of aan hun lot overlaat als de hausse eenmaal
voorbij is.

Vandaag is de ‘big bang’-uitdaging voor een dynamische overheid een Globaal Plan
voor een zeer uitgebreide sociale economie, waarin de nonprofitsector en de social-profitsector de basis vormen. Wie geen werk meer heeft, wil of kan krijgen in sectoren die uitsluitend functioneren binnen de vrijemarkteconomie, kan meteen aan de slag in de sociale
economie. Er is trouwens geen land in Europa — behalve kleurrijk Vlaanderen — waar
zo’n hoog percentage tweeverdieners in een hectisch en slopend bestaan zichzelf en hun
kinderen met enig fatsoen proberen op de been te houden tussen bedrijf, kinderkribbe,
school en kantoor, inclusief sleutelkinderen, onthaalmoeders tot zelfs e-mama’s.

Vandaag blijken enkel de vakbonden nog een antwoord te hebben op de angststrategie en
het doemscenario van de regering. Geen enkele politieke partij beantwoordt nog aan de
verzuchtingen van het grootste deel van ‘s lands burgers. Dat zal onvermijdelijk leiden tot
een fors succes van anti-democratische  en extremistische partijen.

Dit land heeft dus ook een politieke ‘big bang’ nodig: de vakbonden moeten op politiek
vlak een nieuw alternatief bieden voor de bezorgde, beledigde, angstige en woedende kiezer.
De vakbeweging — ABVV én ACV — heeft zich de voorbije maanden duidelijk laten kennen van haar sterke en degelijke kant: op het vlak van werkgelegenheid, sociale zekerheid
en gezondheidszorg komen zij met haalbare, doordachte voorstellen. Zij zijn de enigen
die nog een stem geven aan de werkende en werkloze burger.

Nu de SP.A haar kiezers de rug heeft toegekeerd en enkel nog gaat voor vermeend paars
staatsmanschap en consumentenbelangen, is in Vlaanderen een nieuwe politieke beweging
noodzakelijk om dit te vertalen in beleidsbeslissingen.
Tussen de bestaande democratische partijen is door de regeergeilheid nauwelijks nog
verschil te merken in programma’s en beleidsdaden. Vandaag dansen de Vlaamse vakbonden
niet naar het pijpen van de ‘bevriende’ politieke partijen in de hoop hun verzuchtingen te
realiseren. Het is hun verantwoordelijkheid als enige goed georganiseerde sociale beweging
om een nieuwe, democratische, enthousiasmerende politieke arm uit te bouwen.
Dit is een zinvolle opening uit de patstelling waarin politieke partijen en hun  reclamehuurlingen zich dood geregeerd hebben. Het zal wervend zijn voor de brede lagen van de bevolking en niet klinken als ijdel geblaat.
De kiezer krijgt zo een alternatief voor uiterst rechts en blancostemmen.

Jan Van Duppen (De auteur is gewezen gemeenschapssenator voor de SP.A.)