Parijs 2008-2009: Futurisme in Beaubourg ? Picasso in Le Grand Palais, Orsey en het Louvre ? Van Dyck in Jacquemart Andr? en? Andrea Mategna in het Louvre

Futurisme in Beaubourg

In het Centre Pompidou te Parijs werd naar aanleiding van de honderdste verjaardag van hun blijde inkomst een tentoonstelling gewijd aan het Futurisme van het stelletje Italiaanse wonderboys die tussen sigaret en lippen in veel te grote jassen en met te korte beentjes onder hun aandoenlijke bolhoeden. Deze heren hanteerden de klepel en hingen hun visie op de kunst, de toekomst, snelheid en tijd aan de grote klok. Ze maakten soms schitterende schilderwerken waarmee ze vooral beweging probeerden te suggereren. Een ferme? dynamische steen in de kikkerpoel die kringsgewijs uitdijde tot in het kubisme, Russisch suprematisme, constructivisme tot en met Bauhaus en minimal art.
Een klein maar niet onbelangrijk detail ontbreekt echter in deze tentoonstelling: de snelle lijn richting links en rechts fascisme is nergens te bekennen, hoewel dit spoor naar de onnoemelijke gruwelen van de maakbaarheididealen onmiskenbaar belangrijker is geweest dan het meeste gewauwel in de marge.
Kunststromingen met dergelijke alles nieuw makende manifesten zijn schitterend zolang het maar om te lachen blijft, zoals bij de surrealisten. Wanneer dit soort nieuwe dynamici zichzelf echter au s?rieux nemen loopt het gegarandeerd fout.
Wanneer dergelijke omwentelingsmanifesten in de?werkelijkheid worden opgelegd aan het levende mensenvee, draait dit?op een bloederig drama uit, ongeacht de snelheid en de eeuwige beweging die gesuggereerd wordt.
Picasso et ses ma?tres ? Galeries nationales du Grand Palais ? Orsay en het Louvre.

Een waarlijk schitterende tentoonstelling waar vaak heel treffend en pakkend duidelijk wordt hoe Picasso zijn klassiekers interpreteerde en onbevangen het gevecht aanging met hun en zijn eigen demonen.
??De wereld waarin Picasso rondzwierf was Dionysisch, onveilig gemaakt door saters en minotaurussen – het onheilspellende bestiarium dat het modernistische idealisme nooit heeft weten te verdrijven. Picasso erkende in Rembrandt een voorloper van zijn eigen gevaarlijke visuele intelligentie, die zich vrij kon bewegen tussen het esthetische gemak van het naakt en de rommeliger, sexier werkelijkheid van het naaktmodel: ge?tste afbeeldingen van halfgeklede vrouwen die zich warmden bij het fornuis. Niets van die ontklede waarheid zou zich nog voordoen tot Manet en Degas.
Volgens Picasso en Matisse bestond er een zogeheten ?keten? die hun begrip van het modernisme verbond met bepaalde oudere meesters – Vel?zquez en Goya, maar ook Rembrandt – die begonnen waren met de taak om de kunst lastige vragen over haar eigen conventies te laten stellen: in dit geval de behaaglijke schoonheid van het naakt.?? Simon Schama, De geest van Rembrandt, Vrij Nederland 5 mei 2007, p. 87

Waar ‘Malen gegen die Zeit ? vorig jaar? in Dusseldorf? een schitterend overzicht gaf van zijn gevecht met de tijd, wordt in Le Grand Palais de opbouw van Picasso’s meesterschap onthuld aan de hand van soms zeer frappante en adembenemende interpretaties.
De audiogids in het Nederlands geeft schitterende commentaren, maar de ongetwijfeld gediplomeerde kunstkenner van Noord-Nederlandse signatuur die aan het woord is, blijkt niet alleen niet in staat om de Franse titels en namen correct en verstaanbaar uit te spreken maar etaleert een schrijnend gebrek aan kennis van de kunsthistorische en klassieke canon.

Al hebben ze daar in Nederland graag de mond van vol.
De ontvoering van de [Sabins], [Ingres], [ Titsijen] met als topper de vertaling van ?ventre? als ?maag? in de reeks rondingen, borsten, heupen is onbegrijpelijk voor een?tentoonstelling van dit niveau.?
Overigens is het natuurlijk even onbegrijpelijk dat men in Parijs nog altijd niet door schijnt te hebben dat ook in Vlaanderen Nederlands wordt gesproken waarbij de uitspraak van Franse namen en titels en de vertaling van de teksten veel correcter door Vlaamse Nederlandstaligen gebeurt dan door Noord-Nederlanders.

Op deze tentoonstelling zie je waarom Picasso zoveel respect had voor Rembrandt, Velazquez, El Greco, Goya.
In het Mus?e d?Orsay?ontleedt hij Manets “D?jeuner sur l’herbe” tot op het meest perverse bot.

Naast de onthulling van Manets perverse?fantasie?n loopt ?in?Orsay overigens nog een ongelooflijke tentoonstelling van pasteltoppers.

In het Louvre volgt Picasso een vergelijkbaar proc?d? om ?Les Femmes d’Alger? van Delacroix grondig uit de wellustige doeken te doen.

Andrea Mategna in het Louvre.

Een boeiende verzameling met schitterende audiogids doch zonder mijn topper van Mategna: Lamento su Cristo Morte uit Milaan.

Het uitzicht op de omgeving van het Gonzaga kasteel van Mantua is fenomenaal bij La morte della vergine.

Antoon Van Dyck bij Jacquemart-Andr??

Evenzeer de moeite van het aanschuiven waard net als een degelijke lunch of thee onder het plafond van Tiepolo
Niet zoals de grote Antoon van Dyck tentoonstelling te Antwerpen in 1999 maar toch ook een selectie schitterende portretten waarin hij de sprezzatura van zijn modellen subtiel bespeelt.