Orhan Pamuk, voor de rechter in Istanbul
Uit het Opiniestuk in De Morgen 15/12/2005
"Morgen kom ik voor de rechter in Istanbul, in Sislis, de wijk waar ik mijn hele leven heb gewoond, in een rechtbank recht tegenover het huis met drie verdiepingen waar mijn grootmoeder veertig jaar lang alleen heeft geleefd. Ik word beschuldigd van “het openbaar kleineren van de Turkse identiteit”. De aanklager eist een gevangenisstraf van drie jaar. (...)
Ik leef in een land dat te pas en te onpas hulde brengt aan pasja’s, heiligen en politieagenten, maar dat tegelijk pas hulde brengt aan zijn schrijvers wanneer ze jarenlang in rechtbanken en gevangenissen hebben gezeten, of pas enkele dagen voor hun begrafenis.(...)
Naipaul was de eerste die voor ons de meedogenloze misdadigheid in de nieuwe niet-westerse heersende elites van het postkoloniale tijdperk beschreef.
In mei, tijdens mijn ontmoeting met de grote Japanse schrijver Kenzaburo Oë in Korea, hoorde ik dat ook hij was aangevallen door nationalistische extremisten omdat hij gezegd had dat de afschuwelijke misdaden van het Japanse leger bij de invasies in Korea en China in Tokio openlijk zouden moeten worden besproken. De onverdraagzaamheid van de Russische overheid tegenover de Tsjetsjenen, de aantasting van de vrije meningsuiting door de hindoeïstische nationalisten in India en de onopvallende etnische zuivering van de Oejgoeren door China, worden gevoed door diezelfde tegenstellingen.
Enerzijds is er de drang om deel te nemen aan de wereldeconomie, anderzijds is er een hevig nationalisme dat democratie en vrije meningsuiting beschouwt als westerse uitvindingen.
(...)
‘De ‘eer’ van een land wordt niet besmeurd door de zwarte vlekken in de geschiedenis, maar door de onmogelijkheid erover te praten’
Michael Zeeman over Pamuks proces:
"Pamuks romans zijn geen loutere ‘wereld in woorden’, al was het maar omdat zijn lezers er de wereld die zij kennen in weerspiegeld zien. Grote literatuur treedt altijd buiten haar begrenzingen. Pamuk overschrijdt die grenzen welbewust."(...)De literatuur is voor hem geen in zichzelf gekeerde aangelegenheid.(...)
Pamuk dreigt het slachtoffer te worden van een proces dat niet over hem gaat, maar over de verhouding van Turkije tot zijn geschiedenis."