M Leuven ? Rogier van der Weyden, de Passie van de Meester, van het portret en de abstractie.
Nog tot 06122009 in M

Het nieuwe strakke gebouw van St?phane Beel voor het Leuvense museum M blijkt een schitterende ingreep in de oude museumsite Vander Kelen-Mertens. Een prachtige constructie werd tussen straat, binnentuin en Hotel Savoye gepast. Van binnenuit heb je een schitterend overzicht op de Leuvense toppers en de armzalige uniforme herstelarchitectuur van de verwoesting in de eerste wereldoorlog. Het nieuwe gebouw lijdt echter onder de Mega-expositie over Rogier van der Weyden in een wirwar van ingewikkelde tentoonstellingsruimtes. Dit is des te lastiger voor normaal betalende bezoekers omdat de overrompeling van de tentoonstelling door talrijke extra- groepsbezoeken van hardhorige bejaarden een rustig bekijken van topstukken moeilijk maakt. In dit nieuwste museum horen de gidsen nog steeds hun stem luid te verheffen om de aandacht van hun groepen gaande te houden. In andere musea van dit niveau hebben gidsen een micro en hun volgelingen oordopjes om de sacrale stilte niet te verstoren van de andere bezoekers. In Leuven lijkt ‘M’ een marktplaats voor hardhorenden. Niet alle audiogidsen zijn even goed afgesteld en de chaos bij het begin van iedere uurslot is verbijsterend voor een museum en een tentoonstelling van dit niveau.
Ook de website van ?M? is er nog een van ?sorry?.

En toch is een bezoek zeer de moeite: Rogier van der Weyden (1400-1464) was een der eerste ? Vlaamse primitieven? en een der grootsten. Zijn portretten van Karel de Stoute en Filips de Goede zijn fenomenaal. Zijn kruisafnemingen en zijn Maria Magdalena lijken archetypisch. Zijn invloed op andere schilders, beeldhouwers, tapijtwevers was dermate groot dat zijn schetsen, poses en ensceneringen nog eeuwenlang herkenbaar blijven bij latere kunstenaars.
De audiogids levert boeiende toelichtingen. Benevens een wat lomp en ridicuul tweegesprek met commentaar als die van de ’ vox populi’ is er een interessante bespreking door Gabriel Rios die oorspronkelijk als leerling-schilder naar Belgi? emigreerde en die in de loop van zijn verblijf hier Rogier van der Weyden heeft leren kennen. Om de draagwijdte van zijn schilderijen te vatten, moet je ze immers leren lezen, leren appreci?ren. Niet alleen Gabriel Rios.
Het slotwerk van de Zeven Sacramenten wordt door kardinaal Daneels vakkundig en po?tisch mooi besproken als een ode aan zijn geloof en dat van de opdrachtgevers en Rogier van der Weyden.
Maar het meest fascinerend leken de digitale beeldcommentaren van Walter Verdin, The Sliding time, waarin hij op grote flatscreens fragmenten laat verglijden van de Kruisafname voor de Grote Gilde van de Voetboog van Leuven. Het werk hangt in het Prado te Madrid en wordt niet meer vervoerd.
Door Verdins trage verglijding van fragmenten herkend ik plots een ander aspect van Rogier van der Weyden: hij is naast een meester van de passie en de ingetogen expressie minstens zo indrukwekkend als abstract schilder.
Lang heb ik hem begrepen als een meesterlijk portrettist die tevens internationaal PR manager speelde voor de Vlaamse laken- en weefindustrie. Zijn aandacht en benadering van elk stuk textiel is verbijsterend.
Maar wanneer je hoofd en handen wegdenkt, zie je een subtiel spel van lijnen, golven,kleuren, grijstinten die minstens zoveel emotie uitdrukken als zijn ingetogen portretten.